مبنای معرفت شناسانه استهلال
5/ طبق دیدگاه الف، یا خداوند در خصوص امروز (پنجشنبه) اصلاً حکمی ندارد و به اعتبارات انسانها ارزش میدهد و یا اگر هم حکمی دارد، آن حکم بنابه اعتبارات بشری تعلیق میشود. اهل فن میدانند که این رویکرد در تاریخ کلام و فقه به رویکرد تصویب در مقابل تخطئه شهرت دارد؛ و جالبتر اینکه اجماع فقهاء شیعه رویکرد تصویب را رد کرده و تخطئه را پذیرفتهاند.
6/ اگر هم کسی قرائت رسمی جمهوری اسلامی را نپذیرد و بر این باور باشد که تعیین نتیجه استهلال به مرجع تقلید هر کس به صورت جداگانه مربوط میشود(که در سالهای گذشته شاهد آن بودهایم) رویکرد تصویب تقویت میشود؛ زیرا اختلاف مراجع در یک کشور بیش از اختلاف کشورهاست؛ به بیان دیگر، برداشت هر مرجعی از استهلال برای خود او و مقلدینش حجت است ولی برای سایر مراجع و مقلدین آنها حجت نیست؛ یعنی ممکن است در یک شهر برای یک مرجع رویت هلال شوال اثبات گردد ولی برای مرجع دیگر در همان شهر اثبات نگردد. و ناگفته پیداست که نمیتوان برای خداوند در یک زمان و یک مکان دو حکم واقعی قائل شد پس باید به سمت رویکرد تصویب حرکت کنیم.
7/ از این قبیل مسائل دینی که پس از تحلیل معلوم میشود اعتبارات بشری را به رسمیت میشناسند میتوان به موارد دیگری نیز اشاره کرد:
ـ در نماز اگر شما از نجاست لباست باخبر نباشی، نمازت درست است ولی اگر باخبر باشی درست نیست؛
ـ در حدیث معروف رفع آمده است: نه چیز از امت من برداشته شده است: ... آنچه را نمیدانند ...
ـ اصول عملیه در اصول فقه حجیت دارند؛
ـ خداوند در آیه 13 سوره نور میفرماید: اگر [افتراءزنندگان چهار] شاهد نیاورند، نزد خدا هم دروغگو بشمار میروند؛
ـ مهمترین اعتبار انسانی زبان است. خداوند وحی خود را با زبان بشری ارسال داشته است؛
ـ ...
8/ تاکنون سعی داشتیم فقط از اعتبارات دینی سخن بگوئیم ولی اگر از حوزه دین خارج شویم میتوانیم به گستره اعتبارات بشری اشاره بکنیم:
ـ ریاست: رهبر، رئیس، وزیر، مدیر، معاون، وکیل و ...
ـ پول: طلا، بانک، بیمه، گمرک، بورس، ربا، مالیات، و ...
ـ مالکیت: معامله، خرید، فروش، نقد، نسیه، اجاره، کرایه و ...
ـ جامعه: بینالملل، منطقه، خاورمیانه، سازمان ملل، یونسکو، دانشگاه، اداره، شرکت، سهام و ...
ـ ورزش: حرفهای، همگانی، مسابقه، قهرمان، فوتبال، المپیک، آسیایی و ...
ـ ....